- Puk, puk!
- Kto tam?
- To ja, motywacja.
- Siadaj, rozgość się.
- Nie, nie, ja tylko na 5 minut…
Brzmi znajomo? Być może znasz tę sytuację: w jednej chwili pojawia się przypływ energii, impuls, który każe Ci w końcu spakować walizkę i wyruszyć w nieznane albo rozpocząć projekt, o którym od dawna marzyłeś. Niestety, ta radość nierzadko gaśnie równie szybko, jak się pojawiła. Pozostajesz z niedokończonym zadaniem, rozgrzebanym pomysłem i poczuciem winy, że zapału wystarczyło tylko na kilka minut. Jak to zmienić?
Wiele osób zastanawia się, dlaczego motywacja bywa tak kapryśna i czy da się ją zatrzymać na dłużej. Co zrobić, żeby nie wybiegała z naszego życia po kwadransie ekscytacji? I wreszcie – jak dokończyć to, co się zaczęło, kiedy nie ma już przebłysku euforii ani siły napędowej w postaci zewnętrznej inspiracji? Poniżej znajdziesz kilka przemyśleń na ten temat. Może dzięki nim nabierzesz innej perspektywy na krótkotrwały „ogienek” zwany motywacją oraz zrozumiesz, jak ważna jest konsekwencja.
Dlaczego motywacja jest ulotna?
Motywacja często rodzi się z emocji: radości, ciekawości czy pragnienia zmiany. Może ją wywołać przypadkowa rozmowa z przyjacielem, interesujący artykuł w sieci, a czasem nawet chwila zadumy w parku. Jej istotą jest przypływ pozytywnej energii, impuls, który każe Ci powiedzieć: „Tak, zrobię to, nie ma co czekać!” Problem w tym, że emocje – nawet te najprzyjemniejsze – rzadko utrzymują się na stałym poziomie.
Entuzjazm i zapał potrzebują świeżości. Gdy tylko zaczniesz regularnie konfrontować się z wyzwaniami związanymi z realizacją swojego pomysłu, zaczniesz zauważać przeszkody i czasochłonne zadania. Motywacja, opierająca się głównie na chwilowym zachwycie, nie jest w stanie dźwignąć całego ciężaru. W efekcie odchodzi tak szybko, jak się pojawiła, a Ty masz wrażenie, że coś z Tobą nie tak, bo znowu nie dotrwałeś do końca.
Konsekwencja – niezawodna towarzyszka działania
Skoro motywacja to często krótkotrwały gość, to kto może przejąć pałeczkę, kiedy ona pakuje walizki i znika? Wiele osób przekonuje się, że konsekwencja jest tym czynnikiem, który pozwala iść naprzód, mimo że nie czujemy już wewnętrznego ognia. Konsekwentne działanie oznacza regularne, często niewielkie kroki, podejmowane niezależnie od nastroju.
Można je porównać do systematycznego odkładania drobnych kwot do skarbonki. Każda mała wpłata nie jest szczególnie ekscytująca, a jednak po jakimś czasie okazuje się, że uzbierała się poważna suma. Podobnie jest z realizacją celów: codzienne kilkanaście minut poświęcone na naukę języka, pisanie bloga czy trening przynoszą realne efekty po tygodniach i miesiącach, a nie w ciągu paru chwil.
Jak wykorzystać chwilowy zapał na korzyść konsekwencji?
Fakt, że motywacja jest krótka i kapryśna, nie oznacza, że mamy ją zignorować. Przeciwnie – skoro wpada tylko na kilka minut, wyciśnijmy z niej tyle, ile się da. Oto kilka sposobów:
1. Zrób plan działania
Kiedy czujesz przypływ entuzjazmu, nie rozmyślaj tylko o wielkim marzeniu, ale rozpisz konkretnie, co musisz zrobić. Spisz listę etapów lub zadań, a obok każdego zaznacz, w jaki sposób zmierzysz swój postęp. Taki plan posłuży Ci później wtedy, gdy motywacja wyparuje.
2. Zainicjuj pierwszy krok
Chwilowy zapał to najlepszy moment, by rozpocząć coś, co od dawna odkładasz. Może to być wysłanie maila do potencjalnego współpracownika, napisanie pierwszego akapitu powieści lub wyjście na krótki trening. Pierwsze kroki są najtrudniejsze, więc szybki start bywa kluczowy dla dalszych działań.
3. Unikaj przeciążenia
Łatwo wpaść w pułapkę: skoro mam ogromną ochotę na działanie, zrobię wszystko naraz! Niestety, takie zrywy najczęściej kończą się przepracowaniem i zniechęceniem. Lepiej wykorzystać motywację do ustalenia umiarkowanego planu, który jesteś w stanie utrzymać nawet przy niskim poziomie entuzjazmu w przyszłych dniach.
Kropla drąży skałę – siła drobnych, regularnych działań
Spójrz na wielkie przedsięwzięcia. Rzadko dokonują się jednym skokiem. Często są efektem zsumowania małych kroków. Każdy krok sam w sobie nie wywołuje fajerwerków, ale suma kilkudziesięciu (a czasem kilkuset) małych zadań pozwala stworzyć coś imponującego.
• Metoda drobnych przyrostów: Zamiast planować codziennie pięć godzin nauki gry na gitarze, zacznij od pół godziny i zachowaj regularność. Po roku może się okazać, że grasz swobodnie piosenki, o których kiedyś nawet nie marzyłeś, a Twoje palce czują się na gryfie pewnie.
• Unikanie wypalenia: Jeśli kiedykolwiek próbowałeś rzucić się w wir działania na 200%, wiesz, że entuzjazm szybko gasł i pojawiało się zmęczenie, a czasem frustracja. Drobne, ale systematyczne ruchy stanowią mniej obciążające podejście – łatwiej też budować na nich silny nawyk.
Gdy motywacja wyjdzie, nie zostawiaj drzwi otwartych na oścież
Załóżmy, że motywacja zniknęła. Zabrakło Ci energii. Wtedy kluczowe staje się pytanie: „Co zrobię o poranku, kiedy nie mam najmniejszej ochoty kontynuować?”. Tu do gry wchodzi prosty rytuał konsekwentnego działania. Warto mieć jakiś minimum, np. 15 minut pracy nad projektem, serię ćwiczeń czy ustaloną liczbę napisanych linijek tekstu. Jeśli zrezygnujesz w słabszy dzień, ryzykujesz zerwanie pasma regularności, co zwykle demotywuje jeszcze bardziej.
Jeśli brakuje Ci ochoty, podejdź do zadania z myślą: „Zrobię tylko tyle, by nie stracić ciągłości.” Wiele osób, gdy zacznie już te 15 minut, wchodzi w rytm i nagle odkrywa, że pracuje 30 albo 45 minut. Pierwsze minuty są najtrudniejsze, ale uruchomienie się jest łatwiejsze niż czekanie na cud w postaci kolejnego przypływu motywacji.
Rozpoznanie „dlaczego” i przyjemności po drodze
Motywacja na chwilę może wpaść niemal znikąd, ale jej utrzymanie często wymaga świadomości, dlaczego coś robisz. Czy chodzi o osobistą satysfakcję, rozwijanie pasji, a może wsparcie bliskich? Jeśli Twoje „dlaczego” jest mocno zakorzenione, trudniej się rozczarować, gdy euforia opadnie.
Warto też zapewnić sobie drobne przyjemności i nagrody w trakcie działania. Jeżeli przez tydzień konsekwentnie pracowałeś nad projektem, możesz sobie pozwolić na jakąś radość: np. dobrą kawę w ulubionej kawiarni, wyjście do kina czy kupno gadżetu, który Cię cieszy. Nagradzanie się za wytrwałość cementuje dobry nawyk i choć nie zastąpi motywacji, potrafi ją subtelnie wspomagać.
Na marginesie o presji i perfekcjonizmie
Wiele osób rezygnuje z działania, bo nie widzi szybkich wyników albo czuje, że nie robi czegoś idealnie. Czasem błędnie łączymy motywację z efektem natychmiastowej perfekcji. Tymczasem kluczem do postępów jest przyzwolenie sobie na błędy. Gdy spada nam motywacja, łatwo stracić wiarę we własne umiejętności. A przecież nikt nie rodzi się mistrzem w nowej dziedzinie. Akceptacja potknięć i nieidealnych rezultatów to jeden z filarów konsekwentnej pracy.
Zbuduj swój rytuał i działaj pomimo
Motywacja – gość, który wpada nieproszony, a wychodzi, kiedy mu się podoba. Wielu liczy na nią jak na wybawcę, ale realia często są takie, że ona faktycznie „bywa, ale nie mieszka z nami na stałe.” Dlatego warto mieć własny rytuał konsekwentnego działania. Czy to codzienny kwadrans poświęcony na rozwijanie projektu, trening o stałej porze, czy wieczorne podsumowanie dnia – chodzi o to, by nie czekać na kolejny zryw energii i nie żyć w ciągłym poczuciu klęski, gdy ten zryw nie nadchodzi.
Czy warto jeszcze zapraszać motywację, skoro jest taka kapryśna? Owszem, bo jej kilkuminutowa obecność potrafi wnieść powiew świeżości i pomóc rozpocząć rzeczy, które w codziennej rutynie byśmy omijali. Trzeba jednak pamiętać, że po jej odejściu nie powinniśmy zatrzymać się w pół kroku – właśnie wtedy do działania wchodzi nasza siła wypracowanego nawyku, dyscypliny i cierpliwej pracy nad kolejnymi etapami.
Dzięki takiemu podejściu nawet gdy usłyszysz „Puk, puk! Nie, nie, ja tylko na 5 minut…” – będziesz gotowy. Wykorzystasz ten chwilowy zastrzyk energii, a potem, gdy motywacja opuści Twój dom, kontynuujesz zadanie niezależnie od nastroju. Każdego dnia przybliżasz się do celu, a w efekcie kończysz projekty, które kiedyś były tylko mglistym marzeniem. Bo w końcu nie liczy się to, czy czujesz się gotowy, tylko to, co konsekwentnie wykonasz, nawet gdy entuzjazm przygasa.
